Het Binnenhof (was een dagblad voor katholieken in de regio Den Haag) van zaterdag 15 juni 1957: ‘Vanaf de oostelijke Maasoever trok de gemeente Cuijk hetzelfde gezicht als alle andere Brabantse dorpen. Een dunne sliert van onoverzichtelijke huizen kronkelde zich rondom de kerk, die met twee riante torens tevergeefs de aanwezigheid van een metropool suggereerde; daarachter stonden de lineaalrechte schoorstenen van industrieën, waaraan rookpluimen kleefden als ballonnen aan de monden van stripfiguren. En verder, tot aan de overzichtelijke horizon, akkers met graan en weilanden, waar koeien zich gedachteloos in hun domheid uitleefden. Hoog in de lucht trokken kudden schaapjeswolken voorbij en boven de rivier zeilden meeuwen naar zekere doelen.’ Mooi gezegd!

De journalist zag alleen de Martinus toren over het hoofd, behorende bij de oude kerk die in de periode 1485 – 1520 is gebouwd. Drie torens bepalen nu het silhouet van Cuijk, maar het had er ook maar een kunnen zijn, die van de oude kerk. Op de zwart-wit foto zijn de oude en de nieuwe Martinuskerk te zien, begin twintigste eeuw. Rechts op die foto de Calvarie kapel en sigarenfabriek de Kansas, helemaal links het oude gemeentehuis van Cuijk. Pastoor Sengers had zijn zinnen gezet op een nieuwe kerk en daarvoor moest de oude wijken, ondanks protesten. Het tijdschrift De Bouwwereld plaatste onder de kop ‘Dreigend vandalisme in Cuijk’ een artikel waarin de plannen van Sengers werden afgekeurd. ‘Een eeuwenoud historisch en bouwkundig zeer interessant bouwwerk behoeft men niet af te breken, omdat er een moderne kathedraal naast gezet wordt.’ Het ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen bemoeide zich ermee. De minister verzocht het gebouw te sparen en bood zelfs financiële hulp aan om de bestaande kerk te vergroten. Sengers bleef bij zijn plan en kreeg ook steun van de Bisschop.

De eerste steen van de huidige kerk werd op 7 juli 1911 door pastoor Sengers gelegd. De kerk was ontworpen door architect C. Franssen, een leerling van de beroemde architect P. Cuypers (Rijksmuseum, centraal station Amsterdam, Calvarie kapel Cuijk). Sengers bleef verwoede pogingen doen de oude kerk te laten slopen. Dat gebeurde enige tijd na voltooiing van de nieuwe Martinuskerk in 1913. Beide kerken hebben dus even gebroederlijk naast elkaar gestaan. De toren werd niet afgebroken, die was eigendom van de gemeente.

Sinds 1973 staat de toren op de lijst van beschermde monumenten en biedt nu plaats aan museum Ceuclum. Het is een overblijfsel van een bepaalde manier van wonen, van gebruiken en ambachten uit het verleden. Ons erfgoeduniversum en onderdeel van een prachtige sky-line. Is er nog een journalist die op eenzelfde voortreffelijke manier het huidige silhouet van ons dorp kan beschrijven?